Không chỉ dừng lại ở những “toà nhà biết nói”, kiến trúc thông minh ngày nay trở thành giải pháp toàn diện để kiến tạo không gian sống linh hoạt, bền vững và đậm chất văn hóa. Kiến trúc sư Trịnh Anh Tuấn (IBSTAC Architects & Planners) chia sẻ những quan điểm và trải nghiệm thực tiễn, hé lộ cách đội ngũ của ông thổi hồn công nghệ vào kiến trúc, nhưng vẫn giữ nguyên giá trị nhân văn và bản địa.
Kiến trúc sư Trịnh Anh Tuấn – Người sáng lập và điều hành Ibstac Architects & Planners.
Anh có thể chia sẻ định nghĩa của riêng anh về “kiến trúc thông minh” và đâu là những yếu tố cốt lõi để một công trình thực sự được coi là thông minh?
Với tôi, “kiến trúc thông minh” không chỉ dừng lại ở việc gắn thêm công nghệ vào công trình, mà phải là sự kết hợp hài hòa để tối ưu hóa công năng sử dụng, nâng cao hiệu suất môi trường và đặc biệt là cải thiện trải nghiệm người dùng. Điểm quan trọng là công trình ấy phải không chỉ phục vụ nhu cầu hiện tại, mà còn có khả năng thích ứng với những thay đổi trong tương lai.
Những yếu tố cốt lõi của kiến trúc thông minh, theo tôi, gồm: tích hợp các công nghệ tự động hóa như điều khiển ánh sáng, nhiệt độ, an ninh; chú trọng tính bền vững thông qua sử dụng năng lượng tái tạo và vật liệu thân thiện môi trường; không gian linh hoạt và thích ứng, dễ dàng điều chỉnh công năng; và cuối cùng, luôn lấy con người làm trung tâm để mang lại trải nghiệm sống và làm việc tốt nhất.
KTS Trịnh Anh Tuấn và các cộng sự tại Ibstac
Trong quá trình thiết kế, đội ngũ IBSTAC thường cân nhắc ứng dụng những công nghệ hoặc giải pháp nào để cụ thể hóa tinh thần “thông minh” đó?
Chúng tôi thường ưu tiên áp dụng các hệ thống quản lý tòa nhà (BMS) để kiểm soát năng lượng, chiếu sáng, an ninh một cách tự động và tối ưu. Ngoài ra, việc sử dụng cảm biến thông minh giúp điều chỉnh nhiệt độ, ánh sáng phù hợp với điều kiện thực tế, tăng sự thoải mái và tiết kiệm năng lượng.
Một công cụ rất quan trọng khác là mô hình thông tin xây dựng (BIM), hỗ trợ quá trình thiết kế và quản lý dự án, giúp phát hiện xung đột, giảm sai sót và tối ưu thi công. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng nỗ lực tích hợp các giải pháp năng lượng tái tạo như pin mặt trời hoặc gió để công trình vận hành bền vững và giảm thiểu tác động môi trường.
Anh có thể chia sẻ một vài dự án tiêu biểu của IBSTAC mà yếu tố thông minh đã thực sự tạo nên sự khác biệt?
Có thể kể đến các dự án như Ánh Dương Wyndham Soleil Đà Nẵng, Central Residence – HH2 (Gamuda), The Zen (Gamuda), Trụ sở chính Hanoi Telecom… Trong các dự án này, chúng tôi không chỉ thiết kế để công trình vận hành hiệu quả nhờ hệ thống BMS và năng lượng tái tạo, mà còn hướng tới tạo ra không gian sống và làm việc xanh, thoải mái và hiện đại.
Bên cạnh đó, ở lĩnh vực khách sạn cao cấp như Four Seasons 6*, Hilton Hải Phòng 5*, Imperial Đà Lạt 5*, Biển Đông Vũng Tàu 5*, yếu tố thông minh giúp nâng cao trải nghiệm cá nhân hóa. Ví dụ, khách có thể điều chỉnh ánh sáng, nhiệt độ, hệ thống giải trí chỉ bằng một ứng dụng điện thoại, từ đó cảm thấy thoải mái và tiện nghi hơn.
Chung cư Central Residence Gamuda do Ibstac Architects Planners tư vấn thiết kế từ concept đến lập hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công.
Theo anh, yếu tố thông minh tác động ra sao đến trải nghiệm của người dùng cuối?
Tôi cho rằng đây chính là điểm mấu chốt. Công nghệ thông minh mang đến sự tiện nghi rõ rệt: người dùng có thể chủ động điều chỉnh môi trường sống, từ ánh sáng, nhiệt độ đến các thiết bị trong nhà. Ngoài ra, nhờ hệ thống giám sát và cảnh báo, người dùng cảm thấy an toàn hơn.
Không kém phần quan trọng là khả năng tiết kiệm năng lượng. Hệ thống thông minh tự động điều chỉnh để tránh lãng phí, từ đó giảm chi phí vận hành – điều mà cả cư dân, chủ đầu tư và xã hội đều hưởng lợi.
Làm sao để yếu tố công nghệ không lấn át thẩm mỹ và giá trị văn hóa, nhất là trong bối cảnh mỗi công trình thường gắn với địa phương?
IBSTAC luôn đặt ra nguyên tắc: công nghệ chỉ là công cụ hỗ trợ, không thể làm mất đi tính thẩm mỹ hay bản sắc địa phương. Chúng tôi cố gắng thiết kế sao cho công trình vẫn giữ được ngôn ngữ kiến trúc phù hợp với bối cảnh, sử dụng vật liệu, kết cấu hoặc họa tiết phản ánh lịch sử, văn hóa địa phương.
Công nghệ được tích hợp tinh tế, ẩn sau những chi tiết kiến trúc thay vì phô bày quá mức. Quan trọng nhất, chúng tôi lắng nghe ý kiến cộng đồng, để công trình không chỉ “thông minh” về mặt kỹ thuật, mà còn “thông minh” ở chỗ thấu hiểu và phục vụ đúng nhu cầu, văn hóa và gu thẩm mỹ của người dân.
Ibstac Architects Planners thiết kế kiến trúc tòa chung cư The Zen
Ngoài công nghệ, anh nghĩ gì về “thông minh mềm” – sự linh hoạt không gian, công năng… trong công trình hiện đại?
ITheo tôi, đây là yếu tố rất quan trọng và không thể thiếu trong thiết kế ngày nay. Một không gian có thể dễ dàng thay đổi công năng – ví dụ như từ văn phòng thành phòng họp, hay từ không gian sinh hoạt thành nơi tổ chức sự kiện – sẽ giúp công trình sống lâu hơn với nhu cầu biến đổi của xã hội.
Sự linh hoạt cũng tạo điều kiện cho cộng đồng tương tác, gặp gỡ, kết nối nhiều hơn. Đây cũng là “thông minh” nhưng ở mức độ mềm mại, giúp công trình vừa hiện đại, vừa gần gũi và có giá trị lâu dài.
Xin cảm ơn anh về những chia sẻ sâu sắc!
