Các tòa nhà chọc trời là biểu tượng của quyền lực và sự thịnh vượng. Nhưng với sự thay đổi không ngừng trong lĩnh vực kiến trúc, thiết kế tòa nhà cao tầng sẽ phải biến đổi như thế nào để phù hợp với tương lai?
Gần một thế kỷ trước, thế giới biết đến một kiểu kiến trúc mới đã làm thay đổi toàn bộ ngành xây dựng: đó là các tòa nhà cao tầng. Bắt đầu với tòa nhà Home Insurance Building vào năm 1885, rồi đến công trình Empire State và Chrysler ở Manhattan, những tòa nhà chọc trời trở thành biểu tượng của quyền lực và sự thịnh vượng. Không lâu sau, chúng đã được xây dựng ở hầu hết các thành phố trên toàn thế giới với những thiết kế hiện đại đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật. Nhưng với tất cả những thay đổi đang diễn ra trong lĩnh vực kiến trúc, tương lai sẽ ra sao cho những tòa nhà bị chỉ trích là nặng nề nhưng không ngừng phát triển này?
Dubai Skyline/ Shutterstock
Làn sóng phản đối từ các quốc gia
Hơn một nửa trong số 7,8 tỷ dân số trên thế giới sống ở các thành phố và khu vực đô thị, và 2,5 tỷ người nữa dự kiến sẽ gia nhập trong vòng 20-25 năm tới. Các tòa nhà cao tầng, đặc biệt là các khu dân cư, tỏ ra có lợi thế ở các thành phố đông đúc, nơi hầu như không thể tìm thấy các mảnh đất trống. Tại các khu vực như SoHo, nơi có mức độ ùn tắc cao với người đi bộ và lưu lượng xe cộ thường xuyên, việc xây dựng các tòa nhà thương mại và nhà ở thấp tầng là không đáp ứng cho thể chất và tinh thần của người cư trú; ví dụ như phải sống hơn 7-8 giờ mỗi ngày với tình trạng mất tập trung thị giác, tiếng còi xe liên tục, giao thông và ánh sáng đèn pha không kiểm soát.
Để tận dụng tối đa những địa danh nổi bật này, các kiến trúc sư đã bắt đầu thiết kế tòa nhà cao tầng hỗn hợp bằng cách tích hợp các không gian thương mại và tiện ích công cộng trong các tòa nhà dân cư, mang đến trải nghiệm toàn diện. Những tòa tháp có sân hiên ngoài trời, một đặc điểm được đẩy mạnh trong các dự án hiện đại, mang đến cho người cư trú một không gian tụ họp trên cao và riêng tư, tránh xa sự náo động của thành phố. Ngay cả về mặt thẩm mỹ thị giác, các kiến trúc sư không còn giới hạn thiết kế của họ trong các tòa tháp bọc kính có độ phản chiếu cao mà đang kết hợp cảnh quan, sân trong, vật liệu có nguồn gốc địa phương và các giải pháp “chống gió” cho các ban công quanh năm được xây dựng trên cao với nhiều cấp độ.
Bất kể các giải pháp rõ ràng của các tòa nhà chọc trời đối với các thách thức đô thị, nhiều cư dân, nhà phát triển và quan chức chính phủ dường như có quan điểm mạnh mẽ chống lại chúng. Theo NYC Audubon, từ 90.000 đến 230.000 con chim di cư về đêm bị giết ở Thành phố New York mỗi năm do đâm vào các tòa nhà chọc trời bằng kính và chết trên vỉa hè. Điều này là do thời tiết mưa bão và ánh sáng nhân tạo vào ban đêm ở các thành phố đã làm cho tầm nhìn của chim bị nhầm lẫn và dẫn chúng đến các tòa nhà thay vì điều kiện không khí rõ ràng. Ngoài ra, New York Times đã thông báo rằng cư dân của 432 Park Avenue, một trong những khu đất đắt nhất trên thế giới của NYC, đang kiện các nhà phát triển dự án đòi bồi thường thiệt hại 125 triệu đô la với lý do “nhiều trận lũ lụt, thang máy bị lỗi, tiếng ồn không thể chịu đựng được gây ra. Ngoài ra, tòa nhà lắc lư, và một vụ nổ điện vào tháng 6 – lần thứ hai trong ba năm – làm mất điện cho cư dân”.
Central Park Tower. Image © Paul Clemence
Những thay đổi liên quan đến tương lai của các tòa nhà chọc trời đã bắt đầu hình thành trên khắp thế giới. New London Architecture (NLA) đã công bố kết quả của phiên bản năm 2021 của Cuộc khảo sát Tòa nhà Cao tầng hàng năm, một cuộc khảo sát hàng năm bao gồm tình trạng phát triển nhà cao tầng của London. Một trong những phát hiện quan trọng của báo cáo nêu bật rằng vào năm 2020, chỉ có 24 tòa nhà cao tầng được bắt đầu xây dựng, so với 44 tòa nhà trong năm trước đó. Chính phủ Anh gần đây cũng đã thông báo rằng tháp Tulip của Foster + Partners sẽ không được phê duyệt quy hoạch do lo ngại về lượng carbon thể hiện trong thiết kế và tác động tiêu cực có thể xảy ra đối với di sản kiến trúc xung quanh. Tòa tháp cao 305 mét sẽ là tòa nhà cao nhất trong khu tài chính của London, nhưng sẽ không còn tiến lên nữa vì nó sẽ “mang lại ít lợi ích công cộng cho thành phố và có thể tác động tiêu cực đến đường chân trời của London”, theo giải thích của Thị trưởng London Sadiq năm 2019 Khan.
Tulip by Foster + Partners. Image © DBOX
Trung Quốc, nơi có một số tòa tháp cao nhất thế giới, đã quyết định hạn chế việc xây dựng các tòa nhà siêu cao tầng như một biện pháp giảm tiêu thụ năng lượng của đất nước. Chính phủ gọi những công trình kiến trúc này là “những dự án phù phiếm”, giải thích rằng những thành phố mật độ thấp, nơi có những tòa nhà chọc trời đồ sộ là không thực tế và có thể được thay thế bằng những kiểu mẫu khác phù hợp hơn với cấu trúc đô thị. Các quy tắc xây dựng mới của quốc gia quy định rằng các thiết kế tòa nhà cao tầng chọc trời hơn 150 mét (490 ft.) Sẽ bị hạn chế nghiêm ngặt và những tòa nhà cao hơn 250 mét (820 ft.) Sẽ bị cấm đối với các khu vực có dân số dưới 3 triệu người. Tại các thành phố với hơn 3 triệu dân, chính phủ quyết định hạn chế các công trình kiến trúc cao hơn 250 mét.
Shanghai Tower by Gensler . Image © Gensler/Shen Zhonghai
Các thành phố đông đúc không có đủ quỹ đất để xây dựng các dự án thấp tầng, chỉ được xây dựng các công trình hướng lên trên để phù hợp với tình hình thực tế. Nhiều giải pháp đang được đề xuất với các phương án khả thi để tận dụng quy mô của các tòa tháp nhưng đưa ra cách tiếp cận có trách nhiệm hơn với môi trường và xã hội.
Xây dựng tòa nhà cao tầng bằng gỗ – Tương lai mới của kiến trúc?
Với nhận thức về môi trường ngày nay và nhu cầu xây dựng các công trình cao ở những khu vực dày đặc, liệu xây dựng bằng gỗ cao có thể là tương lai của các tòa nhà cao tầng không? Trong vài năm qua, ngành xây dựng đã chứng kiến sự chuyển dịch từ thép và bê tông sang các công trình kiến trúc bằng gỗ cao, làm thay đổi thế giới của những tòa nhà chọc trời và nhà cao tầng. Vào năm 2017, chính phủ Canada đã công bố Chương trình Xây dựng Xanh Thông qua Gỗ (GCWood), chương trình cung cấp tài trợ cho các dự án và hệ thống gỗ sáng tạo. Theo cách tiếp cận tương tự, Hội đồng Quy tắc Quốc tế đã thông qua 14 thay đổi đối với Quy tắc Xây dựng Quốc tế để tăng chiều cao cho phép của việc xây dựng bằng gỗ khối lượng lớn lên 80 mét (270 ft.).
River Beech Tower by Perkins + Will. Image Courtesy of Perkins+Will
Đáp lại mối quan tâm toàn cầu về môi trường, Skidmore, Owings & Merrill (SOM) đã đề xuất Urban Sequoia, một khái niệm kiến trúc lấy cảm hứng từ hệ sinh thái tại Hội nghị về Biến đổi Khí hậu của Liên hợp quốc năm 2021 ở Glasgow – COP26. Thiết kế có “những khu rừng của các tòa nhà” cách ly carbon và sản xuất vật liệu sinh học tạo ra một môi trường đô thị mới có khả năng phục hồi và sinh thái. Dự án ra đời như một sự đáp ứng nhu cầu phổ biến về chuyển đổi lĩnh vực xây dựng, vì ngành này đang tạo ra gần 40% toàn cầu khí thải carbon.
Urban Sequoia by SOM. Image © SOM | Miysis
CRA-Carlo Ratti Associati gần đây cũng đã công bố Tháp Jian Mu ở Thâm Quyến, Trung Quốc, một “nhà nông” cao 218 mét kết hợp một trang trại thủy canh thẳng đứng quy mô lớn trên toàn bộ mặt tiền của nó để tạo ra thảm thực vật có thể nuôi 40.000 người mỗi năm. Mặc dù tòa tháp 51 tầng nằm trong khu đất trống cuối cùng ở Khu Thương mại Trung tâm của Thâm Quyến, đề xuất tự duy trì cho phép người dân trồng trọt và tiêu thụ rau và trái cây tươi từ trong tòa tháp, sản xuất ước tính 270.000 kg thực phẩm mỗi năm.
Jian Mu Tower by CRA. Image Courtesy of CRA – Carlo Ratti Associati
Kể từ năm 2021, các tòa nhà thương mại trên toàn cầu trở nên chật kín các hành lang trống và bàn làm việc văn phòng, và các tòa tháp đứng như những điểm đánh dấu không gian phản chiếu. Điều này cùng với nhiều lý do về môi trường và kinh tế khác đã thúc đẩy các kiến trúc sư tìm ra những cách sáng tạo để tận dụng tối đa khi thiết kế tòa nhà cao tầng.
Chúng tôi muốn biết bạn nghĩ gì: Bạn đứng ở đâu với hiện trạng tương lai của các tòa tháp cao tầng? Bạn nghĩ rằng các công trình sẽ được tiếp tục mọc lên hay sẽ dần mất giá trị và ngừng được xây dựng?
Ibstac Architects & Planners
Biên dịch từ Archdaily
Xem thêm
Đây là những tòa nhà cao nhất trên thế giới hiện tại
Khám phá Tòa tháp có mặt tiền gốm cao nhất thế giới tại Dubai
Ốc đảo thẳng đứng 280m tại Singapore đã hoàn thành
